فرقه شيطان پرستي

دفاع از شیطان و ابلیس در ادبیات فارسی و عرفان اسلامی.
در تفسیر کشف الاسرار میبدی، سخنان حسن بصری، سخنان ابوسعید ابوالخیر در اسرار التوحید، اشعار سنایی، عطار، آثار حلاج، عین القضات همدانی،
احمد غزالی، ابوالحسن خرقانی،ابوبکر واسطی، ابوالعباس قصّاب، مولانا (دفتر 2 مثنوی، داستان معاویه و ابلیس)، ذوالنون مصری، بایزید بسطامی،
سهل بن عبدالله تستری، ابوالحسن نوری، جنید بغدادی، شبلی و دیگران.
شیطان عزیز خدا بوده لذا لقب «عزازیل» (قدرتمند و نیرومند خدا) داشت.

حسین‌ بن منصور حلاج‌ ‌صوفی مشهور سده سوم و چهارم

 شبلی جزو صوفیانی است که پا را از دایرة احتیاط بیرون نمی‌آورد. او در قضیّة بر دار کردن حلّاج «موافقت را گِلی انداخت» (عطّار، 1346: 592).
حلّاج از وی می‌رنجد که به هر حال او دانا به اسرار عبارت شطح‌آمیز «أنا الحقّ» است و
«گفت:از آنکه آنها نمی‌دانند، معذورند. از او سختم می آید که می‌داند که نمی‌باید انداخت (همان­جا).
در تذکرةالأولیا از وی نقل است که شب شهادت حلّاج بر سر تربت او می‌رود و تا صبح با خداوند مناجات می‌کند که
«الهی! این بندة تو بود مؤمن و عارف و موحّد، این بلا با او چرا کردی؟» و در خواب از حقّ‌تعالی خطاب می‌شنود که «سرّ ما با غیر ما در میان نهاد»

کشف المحجوب هجویری
کشف المحجوب ابوالحسن جلّابی هجویری غزنوی، نخستین متن مستقلّ صوفیانه به زبان فارسی
عین القضات همدانی مینویسد: «گیرم که خلق را ابلیس اضلال کند، ابلیس را بدین صفت که آفرید؟»

شیخ عطّار نیشابوری (زادهٔ ۵۴۰ در نیشابور – درگذشتهٔ ۶۱۸ هجری قمری در شادیاخ نیشابور)

اسرارنامه ۳۳۰۵ بیت در ۲۲ مقاله. سه مقاله نخستن آن به ترتیب دربارهٔ توحید و نعت رسول اکرم و فضائل خلفای راشدین است.

از مقاله چهارم به بعد دربارهٔ موضوعات گوناگون تصوف است.
مقاله پنجم دربارهٔ اهمیت عشق و برتری آن از خرد با ابیات معروف ذیل آغاز می‌شود.

الهی نامه این کتاب که عطار خود در اواخر عمرش در مختارنامه (و شعر زیر) با نام خسرونامه به آن اشاره می‌کند سرشار از داستان‌های دلکش کوتاه و بلند است
که همگی در بین یک داستان اصلی فوق‌العاده گنجانده شده‌اند.
این کتاب مانند کتب دیگر با ستایش خداوند و نعت رسول اکرم (ص) و خلفای چهارگانه آغاز می‌شود و سپس در هشت بیت روح انسان را مورد خطاب قرار می‌دهد و
برای او شش فرزند: نفس، شیطان، عقل، فقر، علم و توحید ذکر می‌کند.
منطق الطیر شرح سفر مرغان است به درگاه سیمرغ .داستان شیخ صنعان طولانی ترین داستان این کتاب است و حدود 408 بیت دارد.
مصیبت‌ نامه در بیان مصیبت‌ها و گرفتاری‌های روحانی سالک و مشتمل است بر حکایات جذاب و خواندنی. این اثر پس از منطق‌الطیر مهم‌ترین منظومهٔ اوست.

مختارنامه مجموعه رباعیات دارای پنجاه باب
تذکرةالاولیا شرح حال و سرگذشت مربوط به نود وهفت تن از اولیاء و مشایخ تصوف.

دیوان اشعار

روزبه پور دادویه معروف به ابومحمد عبدالله ابن مقفع (زادهٔ ۱۰۴ در فیروزآباد – درگذشتهٔ ۱۴۲ هجری قمری در بغداد)

خیام نیشابوری – هیچ حقیقتی در دین نیست.

نیکی و بدی که در نهاد بشر است              شادی و غمی که در قضا و قدر است
با چرخ مکن حواله کاندر ره عقل               چرخ از تو هزار بار بیچاره‌تر است
آرند یکی و دیگری بربایند                        بر هیچ کسی راز همی نگشایند
ما را ز قضا جز این قدر ننمایند                 پیمانه عمر ما است می‌پیمایند
—

—

خاقانی